Nahçıvan Nahçıvan 12. Yüzyıl
Atabey KünbetiOlarak da bilinir.
Atabey İltekingazi
1186
Eski fotoğraflarında türbenin çevresinde başka yapı kalıntıları da görülmektedir. Bunların türbeye ait başka yapılar olduğu düşünülmektedir. Türbenin etrafında bir zaviye ve medresenin de bulunduğu bilinmektedir. Ancak bu zavrye ve medreseden günümüze hiçbir şey ulaşmamıştır.
Selçuklu Atabeylerinden llgazi Atabey Cihan Pehlevi tarafından ilk eşi Mümine Hatun için yaptırılmıştır. Türbe girişin üzerinde bulunan küfi kitabesine göre 1186 yılında tamamlanmıştır. Türbenin mimarı aynı zamanda Yusuf bin Kuseyr Türbesi'nin de mimarı olan Ebu Bekir'in oğlu Acemi Nahcivani'dir. Türbe ongen planlı olarak yapılmıştır. Bu plan tipi Selçuklu döneminde özellikle nitelikli yapılar için kullanılmaktadır. Ongen planın her bir yüzü saçak seviyesinin altında üç sıra mukarnaslıdır. Yüzeyler hafifçe içerlek tutulmak suretiyle kavsaralı olarak yapılmıştır. Mukarnas sırasının üstünde turkuaz renkte küfi sırlı çini ile yapılmış bir yazı kuşağı yer almaktadır. Bunun üzerinde mukarnaslı bir saçak devam eder. Cenazelik katı çok derine inmez. Yapının temeli ve cenazelik kab kırmızı renkli tüf taşından yapılmıştır. Yapının batı yüzünde aynı sırada yerleştirilmiş iki pencere açıklığı yer alır. Benzer pencerelerden bir diğeri ana girişin üzerinde de görülür.
Yapı içten kubbeyle örtülüdür. Dış üst örtüsü günümüze ulaşmamıştır. Ancak dıştan da piramidal bir külah ile kapalı olduğu düşünülmektedir.
Yapının bütün yüzeyleri sırlı gömme tuğlalar ile yapılmış geometrik örgülerle doldurulmuştur.
Aslanapa, O., "Kirim ve Kuzey Azerbaycan'da Türk Eserleri", İstanbul, Baha Matbaasi,1979, s.19, s.67-77.
Ayvazian, A., "The Historical Monuments of Nakhichevan", Detroit,1988, s.90- 92.
Fatullayev, S.S. And Babasov, R.S., 'Memarliq". Maison d'Azerbaidjan Website, 2005. Http://www.azmaison.fr/aı./index_az.shtml?language=2;section=4;Bölüm 2=4. [Erişim Kasım 2, 2005]
Gink, K.and ilana T., "Azerbaijan: Mosques", Turrets, Palaces. Budapest: Corvina Kiado, s. 29-30, 1979.
Michell, G., "Architecture of the lslamic World", lts History and Social Meaning, Landon, 1995, s. 259.