Forumad Cuma Camii

Yapının ilk inşa tarihi ile ilgili herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. Araştırmalarda yapının 12.y.y.'da inşa edildiği sonrasında İlhanlı Döneminde onarılarak 13.y.y'da bugünkü şeklini aldığı belirtilmektedir.

Yapı üzerinde bulunan süslemeler İlhanlı Dönemi karakterini yansıtmaktadır. Dönem olarak 14.y.y. başlarına ait karakter taşımaktadır. Bu durumda yapının Selçuklu döneminde inşa edildiği, sonrasında 14.y.y. başlarında onarılarak ilaveler yapıldığı söylenebilir. Ancak bu ilavelerin neler olduğunun boyutlarını belirlemek bugün için mümkün değildir.

Yapının içindeki mihrabın üzerinde bulunan kitabede yapıda çalışan ustaların ismi geçer. Bunlar; Ameli Ali ibni Ebulhasan, ibni Mahmut el-Cami, El- Haci el-Şeristani Simnani'dir. Ancak bu kişilerin süsleme ustası mı yoksa yapının mimarı mı olduğu açık değildir. Yapının veya bezemenin adı geçen ustaya ait olduğu kabul edilir.

Cami kuzey-güney doğrultusunda, ortada bulunan avluya doğru yönelmiş iki eyvanlı bir plana sahiptir. Yan kanatlarda eyvan yoktur buna karşılık bu bölümde revaklara yer verilmiştir. Revakların gerisinde ayaklara binen tonozlarla örtülü mekanlar bulunuyordu. Yapının giriş kısmı ile mihrap tarafındaki bölümlerinin üst örtüleri sağlam olmakla birlikte yan kanatlarda bulunan revakların gerisindeki mekanlar tamamen yıkılmıştır.

Yapının girişi olan taç kapısı kuzeyde yer alır. Taç kapı eyvan şeklinde dışarı doğru uzatılmıştır. Taç kapı kuzey eyvanının yanına yerleştirilmiştir. Sivri kemerli taç kapı kavsarası içinde mukarnas görülür. Ancak bu mukarnasların taşıyıcı karakterli olmadığı sadece bezeme amacıyla yapıldığı anlaşılmaktadır. Taç kapı üzerinde ve yapının iç duvar yüzeylerinde mihrap önü kubbesinde zengin terakota tekniğinde yapılmış süslemelere yer verilmiştir. Bu süslemeler yapıya daha sonraki bir tarihte yerleştirilmiş olmalıdır.